Sevilen diziler 50 bin kişiyi işsiz bıraktı
Ekonomik kriz nedeniyle dizi sektöründe çalışan yaklaşık 50 bin kişinin işine son verilirken, oyuncular ve teknik ekibin ücretleri de ortalama yüzde 40 oranında düştü.
İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Mü ; şavirler Odası ' nın ( İSMMMO ) yaptığı ' Dizi ekonomisi 2010 ' araştırmasına gö ; re , ekonomik kriz nedeniyle geç ; en sezon dizi sektö ; rü ; yü ; zde 30 oranında kü ; ç ; ü ; ldü ; ve dizi ekonomisi 700 bin liraya geriledi .
Dizi sektö ; rü ; nü ; olumsuz etkileyen ekonomik krizin dizi ihracatına olumlu yansıması oldu . Dizi ihracatı gerç ; ekleştiren şirketin ihracatı bir ö ; nceki yıla gö ; re yü ; zde 30 arttı .
' ' Dizi Ekonomisi-Mayıs 2010 ' ' araştırmasına gö ; re , 2008 yılında 11 ulusal kanalda 63 dizi sunulurken , geç ; en sezon 7 ulusal kanalda , 42 yerli dizi yayınlandı .
Haberin devamı &darr ; reklam
Dizi sektö ; rü ; 2005-2008 yılları arasında adeta ' ' patlama ' ' yaşarken ve 1 milyon liralık bir ekonomik gü ; ce erişirken , geç ; en sezon dizi sektö ; rü ; yü ; zde 30 oranında kü ; ç ; ü ; ldü ; ve dizi ekonomisi 700 bin liraya geriledi .
50 BİN KİŞİ İŞİNİ KAYBETTİ
Kriz ö ; ncesinde sektö ; rde ç ; alışan sayısı 150 bin kişiyi bulurken , yaşanan kü ; ç ; ü ; lmeyle sektö ; rde set işç ; isinden , senaristine , ç ; aycısından , figü ; ranına yaklaşık 50 bin kişi de işini kaybetti .
Kriz nedeniyle reklam gelirleri azalan kanallar , hem yayınladıkları dizilerin sayılarını azaltırken hem de dü ; şü ; k maliyetli sitcom tarzı dizilere ekranlarını aç ; maya başladı . Drama tarzı dizilerin bö ; lü ; m başına ç ; ekim maliyetleri ortalama 300 bin lirayı bulurken , sitcom tarzı diziler bö ; lü ; m başına 60 ile 100 bin liralık bü ; tç ; elerle ç ; ekiliyor .
DELİ YÜ ; REK ' LE BAŞLADI
Dizi sektö ; rü ; nü ; olumsuz etkileyen ekonomik krizin dizi ihracatına ise olumlu yansıması oldu . Krizde dizi bü ; tç ; elerini azaltan birç ; ok ü ; lke , kaliteli dizileri daha ucuz maliyetli almaya yö ; neldi . Bu noktada Tü ; rk dizilerine olan ilgi bir kat daha arttı .
Son yıllarda Orta Doğu ü ; lkelerinde ve Tü ; rk Cumhuriyetleri ' nde bü ; yü ; k ilgi gö ; ren Tü ; rk dizilerinin ihracatının yü ; zde 80 ' ini Calinos Entertainment yapıyor .
Dizi ihracatına 2001 yılında ' Deli Yü ; rek ' dizisini Kazakistan ' a satarak başlayan şirket , bugü ; ne kadar 58 diziyi yurt dışına ihraç ; etti .
Şirketin dizi ihraç ; ettiği ü ; lkeler arasında Dubai , Ö ; zbekistan , Kazakistan , Rusya , Gü ; rcistan , İran , Kuzey Irak , Bulgaristan , Arnavutluk , Almanya , Malezya gibi ü ; lkeler bulunuyor .
Kriz yılı olmasına rağmen 2009 yılında 3 bin 670 saatlik dizi ihracatı gerç ; ekleştiren şirketin ihracatı bir ö ; nceki yıla gö ; re yü ; zde 30 arttı .
BÜ ; TÜ ; N MÜ ; LKİYET KANALLARA AİT
Dizilerin ihracat bedelleri bö ; lü ; m başına 250 ile 10 bin dolar arasında değişirken , şirket yetkilileri Tü ; rk dizilerinin ihracat bedellerinin bö ; lü ; m başına ortalama 6-7 bin dolar arasında olduğunu belirtti .
Tü ; rkiye ' de dizilerin mü ; lkiyeti tü ; mü ; yle kanallara ait olduğu iç ; in yapımcı , yö ; netmen , senarist , mü ; zisyenler diziler ü ; zerinde hak iddia edemiyor ve telif alamıyor .
Dizilerin ö ; nemli oranda oyuncu ihtiyacını karşılayan ve bundan 10 yıl ö ; ncesine kadar sayıları bir elin parmaklarını geç ; meyenajanslarının sayısı 100 ' leri buldu .
Her meslekten 50 bin kişinin kayıtlı olduğu tahmin edilenajanslarına gü ; nde ortalama 50 kişi başvuruyor . Kimi zaman dizilerde oynamak , kimi zaman reklamlarda ve filmlerde rol almak umudunu taşıyan oyuncu adayları , ajanslara kayıt olabilmek iç ; in 40 ile 200 lira arasında değişen başvuru ü ; cretleri ö ; dü ; yor . Bazı ajanslarda bunlara ek olarak fotoğraf ve deneme filmi ç ; ekimi iç ; in de ü ; cret alınıyor .
Cast ajanslarından sağlanan oyuncular dizilerde genellikle yalnızca gö ; rü ; ntü ; figü ; ranı veya hikayeyi etkilemeyecek kü ; ç ; ü ; k rollerde kullanılıyor . Dizilerdeki gö ; rü ; ntü ; figü ; ranları sadeceajansları aracılığıyla karşılanıyor .
BAŞROLE 20 BİN LİRA
Kanallar , geç ; en yıl yaşanan krizle birlikte yapımcı şirketlere ö ; dedikleri ü ; cretlerde yü ; zde 30 ile 50 oranında indirim yaptı . Oyuncular ve teknik ekibin ü ; cretleri de ortalama yü ; zde 40 oranında dü ; ştü ; .
Bö ; lü ; m başına aldığı ü ; cretlere bakıldığında yö ; netmen 3-15 bin lira , senarist 3-10 bin lira , mü ; zisyen 2-6 bin lira , başrol oyuncusu 5-20 bin lira , orta kademe oyuncular 3-7 bin lira , ü ; nlü ; olmayan oyuncu 1-5 bin lira , diyaloglu bö ; lü ; m oyuncusu 50-300 lira , diyalogsuz bö ; lü ; m oyuncusu 20-50 lira , gö ; rü ; ntü ; figü ; ranı 20-30 lira ü ; cret alıyor .
50 YAPIMCI , 27 YAPIM ŞİRKETİ , 150 YÖ ; NETMEN
Tü ; rkiye ' de 10 Mayıs itibariyle 7 ulusal kanalda yayınlanan 42 yerli diziyi 27 yapım şirketi ç ; ekiyor . Ancak Tü ; rkiye ' de dizi ve sinema yapım sektö ; rü ; nü ; sü ; rü ; kleyen yapımcı sayısının 50 civarında olduğu belirtiliyor .
Kriz ö ; ncesinde de olduğu gibi Ay Yapım reyting alan 4 dizi ile Tü ; rkiye ' nin en ç ; ok iş yapan yapım şirketi olurken , TMC ve Erler Film ise ü ; ç ; dizinin ç ; ekimlerini sü ; rdü ; rü ; yor .
Tü ; rkiye ' de dizi ç ; eken yö ; netmen sayısı 150 , senaristlerin sayısı da 300 ' ü ; buldu . Tü ; rkiye ' de yö ; netmenler gibi genelde senaristler de usta ç ; ırak ilişkisiyle yetişiyor . Ancak son yıllarda sektö ; rdeki ö ; zellikle senarist aç ; ığını gidermek iç ; in meslek birlikleri senaryo kursları dü ; zenliyor . Senaryo Yazarları Derneği , 20 haftada senaryo yazmayı ö ; ğretiyor .
Gü ; nü ; mü ; zde ö ; ğrencilerden mü ; hendislere kadar bir ç ; ok insan yeni bir meslek edinmek iç ; in senarist olmaya ç ; alışıyor . Bu ilginin altında ise senaristlerin dizilerden iyi kazandığı dü ; şü ; ncesi yatıyor . Kriz ö ; ncesinde ( 2006-2008 yıllarında ) iyi bir dizinin senaristi bö ; lü ; m başına 5 ile 15 bin lira arasında ü ; cret alırken , bu ü ; cretler yü ; zde 40 oranında azalarak 3 ile 10 bin liraya geriledi .
Tü ; rkiye ' de dizilerin sü ; releri uzun olduğu iç ; in genellikle 2 ya da 3 kişilik senarist ekipleri ç ; alışıyor . Araştırma sonuç ; larına gö ; re , yayınlanan 42 dizide gö ; rev alan senarist sayısı 74 .
REKLAM GELİRLERİ YÜ ; ZDE 20 DÜ ; ŞTÜ ;
Televizyonlar , son yıllarda yayınlarında aldıkları reklam dolayısıyla dizilere daha ç ; ok yer vermeye başladı . Kanallar , 80 dakikalık bir dizinin arasına yaklaşık 30 dakika reklam alıyor . Reklam tarifeleri kanallara gö ; re farklılık gö ; sterse de saat 20 . 00 ile 23 . 00 arasında yayınlanan dizi arasındaki reklamların saniye fiyatı 200 ile 400 lira arasında değişiyor .
Kriz ö ; ncesinde iyi reyting alan diziler bö ; lü ; m başına 300 ile 900 bin lira arasında değişen reklam alırken , krizde kanalların reklam gelirleri yü ; zde 20 oranında dü ; ştü ; .
Sponsorlar da dizilere ö ; nemli bir gelir getiriyor . Marka bilinirliklerini gü ; ç ; lendirmek isteyen firmalar , dizileri kullanmaya başladı . Dizilere ana sponsor olmak iç ; in markaların bö ; lü ; m başına 10 ile 70 bin lira ö ; demeleri gerekiyor . Reklamdan kısan bir ç ; ok firmanın krizde dizi sponsorluğundan kısmadığı gö ; rü ; ldü ; .
Mynet
Dizi sektö ; rü ; nü ; olumsuz etkileyen ekonomik krizin dizi ihracatına olumlu yansıması oldu . Dizi ihracatı gerç ; ekleştiren şirketin ihracatı bir ö ; nceki yıla gö ; re yü ; zde 30 arttı .
' ' Dizi Ekonomisi-Mayıs 2010 ' ' araştırmasına gö ; re , 2008 yılında 11 ulusal kanalda 63 dizi sunulurken , geç ; en sezon 7 ulusal kanalda , 42 yerli dizi yayınlandı .
Haberin devamı &darr ; reklam
Dizi sektö ; rü ; 2005-2008 yılları arasında adeta ' ' patlama ' ' yaşarken ve 1 milyon liralık bir ekonomik gü ; ce erişirken , geç ; en sezon dizi sektö ; rü ; yü ; zde 30 oranında kü ; ç ; ü ; ldü ; ve dizi ekonomisi 700 bin liraya geriledi .
50 BİN KİŞİ İŞİNİ KAYBETTİ
Kriz ö ; ncesinde sektö ; rde ç ; alışan sayısı 150 bin kişiyi bulurken , yaşanan kü ; ç ; ü ; lmeyle sektö ; rde set işç ; isinden , senaristine , ç ; aycısından , figü ; ranına yaklaşık 50 bin kişi de işini kaybetti .
Kriz nedeniyle reklam gelirleri azalan kanallar , hem yayınladıkları dizilerin sayılarını azaltırken hem de dü ; şü ; k maliyetli sitcom tarzı dizilere ekranlarını aç ; maya başladı . Drama tarzı dizilerin bö ; lü ; m başına ç ; ekim maliyetleri ortalama 300 bin lirayı bulurken , sitcom tarzı diziler bö ; lü ; m başına 60 ile 100 bin liralık bü ; tç ; elerle ç ; ekiliyor .
DELİ YÜ ; REK ' LE BAŞLADI
Dizi sektö ; rü ; nü ; olumsuz etkileyen ekonomik krizin dizi ihracatına ise olumlu yansıması oldu . Krizde dizi bü ; tç ; elerini azaltan birç ; ok ü ; lke , kaliteli dizileri daha ucuz maliyetli almaya yö ; neldi . Bu noktada Tü ; rk dizilerine olan ilgi bir kat daha arttı .
Son yıllarda Orta Doğu ü ; lkelerinde ve Tü ; rk Cumhuriyetleri ' nde bü ; yü ; k ilgi gö ; ren Tü ; rk dizilerinin ihracatının yü ; zde 80 ' ini Calinos Entertainment yapıyor .
Dizi ihracatına 2001 yılında ' Deli Yü ; rek ' dizisini Kazakistan ' a satarak başlayan şirket , bugü ; ne kadar 58 diziyi yurt dışına ihraç ; etti .
Şirketin dizi ihraç ; ettiği ü ; lkeler arasında Dubai , Ö ; zbekistan , Kazakistan , Rusya , Gü ; rcistan , İran , Kuzey Irak , Bulgaristan , Arnavutluk , Almanya , Malezya gibi ü ; lkeler bulunuyor .
Kriz yılı olmasına rağmen 2009 yılında 3 bin 670 saatlik dizi ihracatı gerç ; ekleştiren şirketin ihracatı bir ö ; nceki yıla gö ; re yü ; zde 30 arttı .
BÜ ; TÜ ; N MÜ ; LKİYET KANALLARA AİT
Dizilerin ihracat bedelleri bö ; lü ; m başına 250 ile 10 bin dolar arasında değişirken , şirket yetkilileri Tü ; rk dizilerinin ihracat bedellerinin bö ; lü ; m başına ortalama 6-7 bin dolar arasında olduğunu belirtti .
Tü ; rkiye ' de dizilerin mü ; lkiyeti tü ; mü ; yle kanallara ait olduğu iç ; in yapımcı , yö ; netmen , senarist , mü ; zisyenler diziler ü ; zerinde hak iddia edemiyor ve telif alamıyor .
Dizilerin ö ; nemli oranda oyuncu ihtiyacını karşılayan ve bundan 10 yıl ö ; ncesine kadar sayıları bir elin parmaklarını geç ; meyenajanslarının sayısı 100 ' leri buldu .
Her meslekten 50 bin kişinin kayıtlı olduğu tahmin edilenajanslarına gü ; nde ortalama 50 kişi başvuruyor . Kimi zaman dizilerde oynamak , kimi zaman reklamlarda ve filmlerde rol almak umudunu taşıyan oyuncu adayları , ajanslara kayıt olabilmek iç ; in 40 ile 200 lira arasında değişen başvuru ü ; cretleri ö ; dü ; yor . Bazı ajanslarda bunlara ek olarak fotoğraf ve deneme filmi ç ; ekimi iç ; in de ü ; cret alınıyor .
Cast ajanslarından sağlanan oyuncular dizilerde genellikle yalnızca gö ; rü ; ntü ; figü ; ranı veya hikayeyi etkilemeyecek kü ; ç ; ü ; k rollerde kullanılıyor . Dizilerdeki gö ; rü ; ntü ; figü ; ranları sadeceajansları aracılığıyla karşılanıyor .
BAŞROLE 20 BİN LİRA
Kanallar , geç ; en yıl yaşanan krizle birlikte yapımcı şirketlere ö ; dedikleri ü ; cretlerde yü ; zde 30 ile 50 oranında indirim yaptı . Oyuncular ve teknik ekibin ü ; cretleri de ortalama yü ; zde 40 oranında dü ; ştü ; .
Bö ; lü ; m başına aldığı ü ; cretlere bakıldığında yö ; netmen 3-15 bin lira , senarist 3-10 bin lira , mü ; zisyen 2-6 bin lira , başrol oyuncusu 5-20 bin lira , orta kademe oyuncular 3-7 bin lira , ü ; nlü ; olmayan oyuncu 1-5 bin lira , diyaloglu bö ; lü ; m oyuncusu 50-300 lira , diyalogsuz bö ; lü ; m oyuncusu 20-50 lira , gö ; rü ; ntü ; figü ; ranı 20-30 lira ü ; cret alıyor .
50 YAPIMCI , 27 YAPIM ŞİRKETİ , 150 YÖ ; NETMEN
Tü ; rkiye ' de 10 Mayıs itibariyle 7 ulusal kanalda yayınlanan 42 yerli diziyi 27 yapım şirketi ç ; ekiyor . Ancak Tü ; rkiye ' de dizi ve sinema yapım sektö ; rü ; nü ; sü ; rü ; kleyen yapımcı sayısının 50 civarında olduğu belirtiliyor .
Kriz ö ; ncesinde de olduğu gibi Ay Yapım reyting alan 4 dizi ile Tü ; rkiye ' nin en ç ; ok iş yapan yapım şirketi olurken , TMC ve Erler Film ise ü ; ç ; dizinin ç ; ekimlerini sü ; rdü ; rü ; yor .
Tü ; rkiye ' de dizi ç ; eken yö ; netmen sayısı 150 , senaristlerin sayısı da 300 ' ü ; buldu . Tü ; rkiye ' de yö ; netmenler gibi genelde senaristler de usta ç ; ırak ilişkisiyle yetişiyor . Ancak son yıllarda sektö ; rdeki ö ; zellikle senarist aç ; ığını gidermek iç ; in meslek birlikleri senaryo kursları dü ; zenliyor . Senaryo Yazarları Derneği , 20 haftada senaryo yazmayı ö ; ğretiyor .
Gü ; nü ; mü ; zde ö ; ğrencilerden mü ; hendislere kadar bir ç ; ok insan yeni bir meslek edinmek iç ; in senarist olmaya ç ; alışıyor . Bu ilginin altında ise senaristlerin dizilerden iyi kazandığı dü ; şü ; ncesi yatıyor . Kriz ö ; ncesinde ( 2006-2008 yıllarında ) iyi bir dizinin senaristi bö ; lü ; m başına 5 ile 15 bin lira arasında ü ; cret alırken , bu ü ; cretler yü ; zde 40 oranında azalarak 3 ile 10 bin liraya geriledi .
Tü ; rkiye ' de dizilerin sü ; releri uzun olduğu iç ; in genellikle 2 ya da 3 kişilik senarist ekipleri ç ; alışıyor . Araştırma sonuç ; larına gö ; re , yayınlanan 42 dizide gö ; rev alan senarist sayısı 74 .
REKLAM GELİRLERİ YÜ ; ZDE 20 DÜ ; ŞTÜ ;
Televizyonlar , son yıllarda yayınlarında aldıkları reklam dolayısıyla dizilere daha ç ; ok yer vermeye başladı . Kanallar , 80 dakikalık bir dizinin arasına yaklaşık 30 dakika reklam alıyor . Reklam tarifeleri kanallara gö ; re farklılık gö ; sterse de saat 20 . 00 ile 23 . 00 arasında yayınlanan dizi arasındaki reklamların saniye fiyatı 200 ile 400 lira arasında değişiyor .
Kriz ö ; ncesinde iyi reyting alan diziler bö ; lü ; m başına 300 ile 900 bin lira arasında değişen reklam alırken , krizde kanalların reklam gelirleri yü ; zde 20 oranında dü ; ştü ; .
Sponsorlar da dizilere ö ; nemli bir gelir getiriyor . Marka bilinirliklerini gü ; ç ; lendirmek isteyen firmalar , dizileri kullanmaya başladı . Dizilere ana sponsor olmak iç ; in markaların bö ; lü ; m başına 10 ile 70 bin lira ö ; demeleri gerekiyor . Reklamdan kısan bir ç ; ok firmanın krizde dizi sponsorluğundan kısmadığı gö ; rü ; ldü ; .
Mynet
